Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı

Maddenin Tanecikli Yapısı , Isı ve Yayılma Yolları

Kendi Termometremizi Yapalım

Sıcaklığı ölçen araçlara termometre diyoruz. Evimizde ,sınıfımızda ,arabamızda sıcaklığı ölçmek için termometre bulundururuz. Bu sayede bulunduğumuz çevrenin sıcaklığını öğrenir. Yaşantımızı buna göre planlarız. Şimdi basit bir termometrenin nasıl yapıldığını ve çalışma şeklini öğrenelim.
1 lt lik bir kola şişesine dolduracağımız sudan biraz fazla suyu bir sürahide bir kaç damla mürekkeple karıştıralım.
Daha sonra şişeye takacağımız plastik veya mantar tıpaya cam veya plastik (pipet olabilir) boruyu şekildeki gibi geçirelim.
Tıpaya geçirdiğimiz boruya şekildeki gibi 7cm e 13 cm boylarında kestiğimiz beyaz kartonu şekildeki gibi bantla yapıştıralım.
Şişeye daha önce hazırladığımız mürekkepli suyu da koyduktan sonra şişede hiç hava kalmayacak şekilde tıpayı geçirelim.
Tıpadaki delikle içine soktuğumuz boru arasında boşluk kaldı ise buraya mum damlatabiliriz. Bir damlalığın yardımı ile Mürekkepli suyumuzdan biraz alıp mürekkepli su seviyesi şekildeki seviyeye gelinceye kadar borunun en üstünden damlatalım.
Bu seviyeye kadar mürekkepli su koyduktan sonra suyun buharlaşıp termometremizin hassasiyetini bozmaması için 1 damla yağı borudaki mürekkepli suyun üzerine damlatalım.Şimdi termometremiz hazır.
Bildiğimiz üzere sıvılar ısınınca genişler soğuyunca hacmi küçülürler. termometre de çalışırken bu gerçekten yararlanır.
Hava sıcaklığına bir termometreden bakın ve bu değeri borunun içindeki su seviyesinin karşısına yazın . Hazırladığınız düzeneği buzdolabın da 2 saat kadar termometre ile bekletip yaptığınız termometrede işaretleyin Bu aradaki farkı bölerek ortalama sıcaklıkları belirleyin.İşte basit bir termometre yapmış olduk.
Bu olay gerçek termometreler de cıva kullanılarak yapılır

Bir Bulut Yapalım

SİZ DE BULUT YAPABİLİRSİNİZ

Malzemeler:
Cam bir şişe , sıcak su ,ve şişenin ağzından geçmeyecek büyüklükte buz

Deneyin yapılışı :
Cam şişenin içine sıcak su koyup ağzına düşmeyecek şekilde buz parçası koruz. Sıcak sudan çıkan su buharı buza çarparak yoğunlaşır ve balonun içinde küçük bir bulut gözlemleriz. Bizim gökyüzünde gördüğümüz bulutlarda bu şekilde oluşur. Yeryüzünden buharlaşan su soğuk bir katmana çarpınca bize bulut olarak gözükür

Havada Su Buharı Var mıdır?

Toprak, Sudan Daha Çabuk Mu Isınır?

Bu deney için aynı büyüklükte iki tencere, kuru toprak, su ve bir termometre sağlayıp. Kuru toprağı tencerenin birine, suyu diğerine koyalım.
ikisi de aynı ağırlıkta olsun. Bunları bir süre gölgede bekleterek sıcaklıklarının aynı olmasını sağlayalım. Sonra her iki tencereyi güneşe bırakıp. Ara sıra toprağın sıcaklığını ölçelim. Toprak yeter derecede ısınınca hem toprağın hem de suyun sıcaklığını ölçüp. Aynı zaman içinde hangisi daha çok ısındığını defterine not edelim.
Eğer hangisini daha çabuk soğuduğunu öğrenmek istersek her iki tencereyi de güneşten çekip soğumaya bırakıp termometre ile sıcaklıklarını karşılaştırabiliriz.

Seraların Özelliği Nedir?

Bu deneme için bir ayakkabı kutusu, bir duvar termometresi bir parça saydam plastik levha gereklidir.
Güneşli bir havada, açıkta bırakılan termometrenin gösterdiği sıcaklığı bir yere not alın.
Sonra termometreyi ayakkabı kutusu içine koyup kutunun ağzını saydam plastik levha ile iyice kapatın. Yanlardan ve üstten açık bir ye kalmasın. Bunun için ya kutu bir plastik torba içine alın veya plastik parçayı kutuya yapıştırın. Hazırladığın bu kutuyu saydam yüzü güneşe gelecek şekilde bırakıp kutunun içindeki sıcaklığı 15 dakika sonra termometreden okuyun. Kutu içindeki havanın sıcaklığı ile dışarıda ki sıcaklığı karşılaştırın.
Sera güneşe bakan ön tarafı cam ya da plastik olan yapılardır. Güneşten gelen ışınlar havadan ve camdan kolaylıkla geçerek sera içinde bulunan her şeyi ısıtır. Işıyan enerjiden meydana gelen bu camdan dışarı çıkamaz ve sera içinde kalır. Böylece hem bitkiler için gerekli gün ışığı hem de sera içinde yüksek sıcaklık sağlanmış olur.

Isı Yalıtımı

Termos nedir? Basit bir termos yapımı

Termos nedir?

Termosun Tarihçesi

Basit bir termos yapımı

Bir termosta iç içe geçmiş iki kap vardır. Dıştaki metal bir kap olup içteki genellikle bir cam şişedir. İkisinin arasındaki hava ise boşaltılmıştır. Tam olmasa da üreticiler tarafından elde edilebilen tama yakın bir boşluk vardır.

Vakumlu bir ortamda hava molekülleri de olmadığından ısı ilet ilemez. Cismin ısısı başlangıçta ne ise o halde kalır. İçerden dışarıya, dışardan içeriye ısı geçişi olmaz. Termosun içine kahve konulursa ısısı dışarı kaçamayacağı için kahve sıcak kalır, soğuk su koyarsanız dışarıdan içeriye ısı giremeyeceği için su ısınmaz, soğukluğunu muhafaza eder.

Vakumlu yani havasız ortamın izolasyon özelliği, 1643 yılından, Toricelli’nin bugünkü termometrelerin atası olan civalı barometreyi icadından beri biliniyordu. Ne var ki yaratılan vakumu muhafaza edebilecek, aynı zamanda da ısıyı iletmeyecek lastik türü malzemelerden o zamanlar kimsenin haberi yoktu.

Termos başlangıçta kahve veya soğuk suyun sıcaklığını muhafaza etmek için değil, bir laboratuar aleti olarak sıvı ve gazları muhafaza etmek amacı ile tasarlandı. İngiliz fizikçi Sir James Dewar, 1890′lı yıllardaki bu buluşunun patentini hiç bir zaman almadı ve bilimsel kuruluşlara bağışladı.
Dewar’ın Alman asistanı Reinhold Burger bu cihazdaki ticari geleceği iyi gördü ve 1903′de Almanya’da patentini aldı. Hatta ismi için ödüllü bir yarışma dahi açtı. Kazanan isim Yunanca ‘ısı’ anlamına gelen ‘Thermos’ oldu. Bu isim 1970 yılına kadar ticari bir marka olarak kaldı. Sonraları bu tip cihazların genel ismi olarak herkes tarafından kullanılması kabul edildi.

Termosun daha çok tanınmasını ve evlerde yaygın olarak kullanılmasını sağlayanlar kuzey ve güney kutbuna giden kaşifler, Everest’in tepesine çıkan dağcılar ve zeplin yolcuları oldu. Dünyanın bir ucuna giderken bile kahveyi sıcak tutabilen termosa karşı insanların güven duyguları arttı. Termos piknik çantasında unutulmaması gerekenlerin içinde en baştaki yerini aldı.
 

Basit bir termos yapımı

Biri biri büyük 2 pet şişeyi alalım

Büyük olan pet şişenin alt ve üst kısmını bir büyüğümüzün yardımı ile kesip bu pet şişeye delikler açalım.

Büyük pet şişenin tam ortasına ve ağzı yukarıya gelecek şekilde küçük pet şişesi ni düzgünce koyup deliklerden köpük çıkıp boşluk kalmayacak şekilde köpük ü sıkalım.

Köpük sertleşince elimize zarar vermeden büyük pet i keserek çıkaralım.

Sonra oluşan termosumuzun herhangi bir madde ile kaplayalım. Artık termosumuz kullanıma hazır.

Isınan Hava Genişler mi?

Animasyon:Dursun İşler Fen Bilgisi Öğretmeni Tokat

Deneyin yapılışı :
Cam boruyu veya pipeti tıpanın deliğinden geçirin. Eğer delik ile pipet veya cam borunun arasından hava kaçma imkanı varsa bunu mum damlatarak önleyin.Sonra bunu şekildeki gibi şişenin ağzından geçirin.Ve su dolu kabın içine cam borunuzu veya pipetinizin ağzını şekildeki gibi yerleştirin. Isınan havanın ısınınca genişlediğini doğrusu tüm ısınan maddelerin genişlediğini biliyoruz ama bunu ispat etmemiz gerekli. Cam şişeyi elinizle ısıtın bir miktar gaz çıkışı gözlersiniz. Daha fazla gaz çıkışı görmek istiyorsanız cam şişeyi şekildeki gibi bir mumla da ısıta bilirsiniz. Böylece ısınan havanın genişlediğini deneydeki gaz çıkışı ile görmüş olduk.Burada hava basıncıda artmıştır. Bunun sebebi hava moleküllerinin ısınınca hareket enerjisinin artmasıdır.