3.AYNI HÜCRELERİ OLUŞTURAN BÖLÜNME: MİTOZ
Bakteriler, amip, öglena (kamçılı hayvan), paramezyum (terliksi hayvan) gibi bir hücrelilerle çok hücrelilerin vücut hücrelerinde ve üreme ana hücrelerinde görülür
Mitoz bölünme sonucunda;
•Aynı genetik yapıda (kromozom sayısı ve yapısı değişmemiş) iki hücre oluşur.
•Kalıtsal karakterler ana hücrenin aynısıdır.
•Sinir hücresi, alyuvar, retina hücrelerinde, üreme hücrelerinde mitoz bölünme görülmez.
İNTERFAZ : Mitoz bölünme değişik safhalarda incelenir.Mitoz ile oluşan hücreler yeni bir mitoz bölünmeye kadar bir hazırlık aşaması geçirir.Bu evreye İNTERFAZ denir.
•İnterfazda;
•ATP, DNA, RNA ve protein üretimi hızlanır.
•Bu aşamanın en önemli olayı kromatin iplik (DNA ve proteinden oluşur) ve sentroiller kendini eşleyerek iki katına çıkar.
Mitoz iki aşamadır.
1.Çekirdek bölünmesi
2.Stoplazma bölünmesi
1.ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ:Çekirdek bölünmesi 4 aşamada gerçekleşir.
1.Profaz
2.Anafaz
3.Metafaz
4.Telofaz
1.PROFAZ:
•Kromatin iplikler helezon şeklinde kıvrılıp, kısalarak ve kalınlaşır böylece kromozomları oluşturur.
•İnterfazda kromatin iplik kendini eşlediğinden kromozomlar birbirinin aynısı iki parçadan oluşur.Bu parçalara KARDEŞ KROMATİT adı verilir.Kromatitler birbirlerine sentromerlerle bağlıdır.
•İnterfazda oluşan sentroiller hücrenin iki kutbuna doğru çekilmeye başlar.Oluşan iğ ipliklerinin sentroillere bağlı olduğu görülür.
•Profazın sonuna doğru çekirdekçik ve çekirdek zarı erimeye başlar.
2.METAFAZ:
•Kromozomlar iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında toplanırlar.
•Kardeş kromatitler arasındaki sentromerler kopar. Böylece her bir kromozom
iki kromatite ayrılır.
Kromozomların en belirgin olduğu safhadır.Kromozom sayısı bu safhada tespit edilir.
3.ANAFAZ:
•Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak iğ iplikleri üzerinde hareket ederek zıt kutuplara çekilir. Anafaz sonucunda kardeş iki kromatit zıt iki kutba ulaşmış olur.
4.TELOFAZ:
•İğ iplikleri kaybolur.
•Kromozomlar tekrar açılarak kromatin ipliklere dönüşür.
•Çekirdekçik ve çekirdek zarı yeniden oluşur. Böylece birbirinin aynı özelliklere sahip 2n kromozomlu iki çekirdek oluşur.
Telofazda olan olaylar profazın tersidir.
2.STOPLAZMA BÖLÜNMESİ:
Çekirdek bölünmesinden sonra stoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Stoplazma bölünmesi bitki hücresinde farklı hayvan hücresinde farklı olur.
Hayvan hücresinde stoplazma bölünmesi hücrenin ortasından boğumlanmasıyla olur.
Bitki hücresi kalın bir hücre çeperi ile çevrili olduğundan boğumlanma olmaz. Hücrenin ortasında ARA LAMEL denen bir tabaka gelişerek stoplazmanın ikiye bölünmesi sağlanır.
